1. Η πρώτη επιλογή είναι η διατήρηση του σημερινού status quo : Περισσότερη λιτότητα και οικονομικές μεταρρυθμίσεις, όπως τις επιτάσσουν το ΔΝΤ και η Ε.Ε. «Ένας κίνδυνος είναι ότι έτσι θα παραμείνει η Ελλάδα σε μια αιώνια παγίδα ύφεσης και χρέους, όπου η οικονομική παραγωγή θα μειώνεται γρηγορότερα, παρά θα αναπτύσσεται. Ένας άλλος κίνδυνος είναι ότι, ενώ στη θεωρία ίσως θα μπορούσε να αποδώσει οικονομικά, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αποτύχει πολιτικά.
Πράγματι, ίσως συμβαίνει ήδη αυτό. Ο ΣΥΡΙΖΑ προηγείται στις δημοσκοπήσεις. Αν αυτό το αποτέλεσμα επαναληφθεί σε μελλοντικές εκλογές, θα εξασφαλίσει επιπλέον 50 θέσεις στο Κοινοβούλιο, το ένα έκτο από το σύνολο των εδρών. Οπότε θα καταλήξει σε θρίαμβο των ακραίων κομμάτων. Δεδομένου ότι αυτή η επιλογή δεν αποδίδει ούτε οικονομικά ούτε πολιτικά, δεν μπορεί να θεωρηθεί λογική επιλογή».
2. Η δεύτερη επιλογή: Να προωθηθεί το ίδιο σχέδιο μέχρι να επιτύχει η Ελλάδα πρωταρχικό ισολογισμό, «δηλαδή δημοσιονομική ισορροπία πριν από την πληρωμή τόκων και στη συνέχεια να κηρύξει στάση πληρωμών ή τουλάχιστον να αναδιαπραγματευτεί το πρόγραμμα με το ΔΝΤ και την Ε.Ε. Αυτή είναι πιο ρεαλιστική από την πρώτη επιλογή.
Μια εκδοχή αυτής της επιλογής τέθηκε προς συζήτηση στις διαπραγματεύσεις της περασμένης εβδομάδας. Ενέχει όμως τον κίνδυνο η λιτότητα που απαιτείται για να φτάσουμε σε εκείνο το σημείο να είναι τόσο σοβαρή ή να κρατήσει τόσο πολύ που θα αρχίσει να επιδρά επίσης ο πολιτικός κίνδυνος».
3. Η τρίτη επιλογή είναι εκείνη που περιγράφει ο Αλέξης Τσίπρας. «Θέλει να ακυρώσει η Ελλάδα το πρόγραμμα αμέσως, να ανατρέψει ορισμένες μεταρρυθμίσεις και να μελετήσει την πιθανότητα στάσης πληρωμών στο εναπομένον εξωτερικό χρέος. Ισχυρίζεται ότι αυτό δεν θα οδηγήσει σε έξοδο από την ευρωζώνη. Δηλώνει ότι η Ε.Ε. μπλοφάρει. Δεν είμαι τόσο σίγουρος ότι έχει δίκιο για το τελευταίο. Αλλά και πάλι δεν είμαι σίγουρος ότι έχει και άδικο».
Η μονομερής ακύρωση
Τι θα γινόταν αν η Ελλάδα ακύρωνε το πρόγραμμα μονομερώς; «Κατ’ αρχάς, η Ε.Ε. θα σταματούσε τα δάνεια προς την Ελλάδα. Η Ελλάδα τότε θα έκανε στάση πληρωμής όλου του εξωτερικού χρέους. Αλλά, με δεδομένο το πρωτογενές έλλειμμα, θα έπρεπε να επιβάλει ακόμη σκληρότερο πρόγραμμα λιτότητας. Αν υποθέσουμε ότι συνεχίζει να θέλει να μείνει στην ευρωζώνη, μπορούν οι άλλοι να την υποχρεώσουν να φύγει;
Οι ευρωπαϊκές συμφωνίες δεν προβλέπουν την αποχώρηση ενός μέλους από το ευρώ και σίγουρα δεν προβλέπουν τον εξοστρακισμό του. Η συμφωνία αναφέρει επίσης ότι το νόμισμα της Ε.Ε. είναι το ευρώ. Τεχνικά η ΕΚΤ θα μπορούσε να αποφασίσει να μη δέχεται τα ελληνικά ομόλογα ως εγγύηση. Να αρνηθεί να εγκρίνει αίτημα για έκτακτη βοήθεια ρευστότητας ELA. Η Ελλάδα δεν θα είχε άλλη επιλογή παρά να φύγει “εθελοντικά”. Αλλά θα ήταν μια πολύ εχθρική κίνηση.
Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε δηλώνει πεπεισμένος ότι η ευρωζώνη μπορεί να αντέξει έξοδο της Ελλάδας. Αυτό μου θυμίζει το πόρισμά του πέρσι, όταν είπε ότι η ευρωζώνη μπορεί εύκολα να αντέξει την εθελοντική συμμετοχή των ομολογιούχων. Μπορεί αυτή να είναι μία ακόμη κακή κρίση εκ μέρους του. Πιστεύω ότι οι επενδυτές θα στοιχηματίσουν πιο επιθετικά σε διάλυση αν αποχωρήσει η Ελλάδα.
Υπάρχουν, επίσης, όχι σίγουροι κίνδυνοι για χρηματοπιστωτικό ντόμινο. Όπως είπε η Fitch σχετικά με τις συνομιλίες για κυβέρνηση συνασπισμού την περασμένη εβδομάδα, η ελληνική έξοδος θα έχει αρνητική επίδραση στις αξιολογήσεις της ευρωζώνης. Ο κ. Τσίπρας έχει ένα δίκιο όταν λέει ότι η Ε.Ε. δεν έχει συμφέρον να διώξει την Ελλάδα από το ευρώ. Το πρόβλημα είναι ότι θα μπορούσε η ευρωζώνη να το κάνει επειδή οι ηγέτες της δεν κρίνουν σωστά την κατάσταση».
Η τέταρτη επιλογή θα ήταν μια άμεση εθελοντική αποχώρηση. «Η Ελλάδα έχει έναν μικροσκοπικό εξαγωγικό κλάδο και, όπως το έθεσε ο Willem Buiter της Citibank, τα αρχικά κέρδη ανταγωνιστικότητας θα εξανεμίζονταν γρήγορα από τις εγχώριες πολιτικές.
Βαθιά ύφεση
Από τις τέσσερις, η χειρότερη επιλογή είναι στην πραγματικότητα η Νο 1. Ακολουθώντας τη συνταγή Ε.Ε. - ΔΝΤ, η Ελλάδα θα καταλήξει με 10 χρόνια βαθιά ύφεση, αναπόφευκτη έξοδο από το ευρώ και πιθανή διάλυση της δημοκρατίας. Η καλύτερη επιλογή κατά την άποψή μου θα ήταν μια στρατηγική επίτευξης προϋπολογισμού με πρωτογενές πλεόνασμα το 2013 και στη συνέχεια χρεοστάσιο σε όλα τα εκκρεμή ξένα χρέη, δημόσια και ιδιωτικά. Δεν θα είναι ευχάριστο εκτός της Ελλάδας, αλλά θα είναι δύσκολο να εκδιωχθεί η Ελλάδα από την ευρωζώνη.
Θεωρώ την προσέγγιση του κ. Τσίπρα πολύ ριψοκίνδυνη. Καταλαβαίνω όμως γιατί τον ψήφισαν οι Έλληνες πολίτες. Η θέση του είναι σίγουρα πιο λογική από εκείνη του καθεστώτος της λιτότητας, που δεν προσφέρει καμία προοπτική ανάκαμψης. Η ιστορία της Γερμανίας στις αρχές της δεκαετίας του 1930 επαναλαμβάνεται.
Έτσι μένει η επιλογή ανάμεσα στη χρεοκοπία αργότερα και τη χρεοκοπία τώρα. Θα προτιμούσα το αργότερα γιατί θα διευκόλυνε τη δημοσιονομική προσαρμογή, θα έφερνε κάποιες λογικές μεταρρυθμίσεις και θα αύξανε την πιθανότητα να παραμείνει η Ελλάδα στην ευρωζώνη. Δυστυχώς, το πολιτικό ρεύμα τραβάει προς την άλλη κατεύθυνση».
Σύμφωνα με τον αρθρογράφο, η χειρότερη επιλογή είναι η Νο 1, δηλαδή η σημερινή μνημονιακή. Είναι κάτι που ήδη το ζούμε από την αρχή των μνημονίων, αφού αυτά έχουν αποτύχει όλους τους στόχους τους: Δεν υπάρχει ανάπτυξη, μαγαζιά κλείνουν, τα νοικοκυριά βυθίζονται στα χρέη, τα εισοδήματά τους έχουν μειωθεί πολύ, ενώ το δημόσιο χρέος, το έλλειμμα και η ανεργία συνεχώς αυξάνονται. Είναι κάτι που κανείς δεν μπορεί να το διαψεύσει.
Τα παραπάνω κάνουν επιτακτική την ανάγκη αντιμνημονιακής πολιτικής από την επόμενη κυβέρνηση. Προσωπικά, δεν θα ήθελα να ξαναδώ κυβέρνηση που να έχει ΝΔ και ΠΑΣΟΚ στους κόλπους της, διότι αυτά τα δύο κόμματα είναι που υπόγραψαν και υποστηρίζουν ακόμα και σήμερα με σθένος τα μνημόνια, χωρίς να έχουν το πολιτικό ανάστημα να διαπραγματευτούν με το ΔΝΤ, την Ευρωπαϊκη Ένωση και τους δανειστές μας.
Κάποιες περαιτέρω σκέψεις για τα πολιτικά δρώμενα των τελευταίων ημερών.
- Για όσους θέλουν να σχηματίσουν άποψη για τον ΣΥΡΙΖΑ για τον οποίο ακούγονται και λέγονται πολλά τώρα τελευταία, εδώ είναι το εκλογικό του πρόγραμμα. Υπάρχει αρκετή παραπληροφόρηση για αυτό και θεώρησα καλό να το αναφέρω.
- Πάρα πολύς λόγος για τον χαρακτηρισμο "Ολαντρέου". Δεν είναι ο Τσίπρας αυτός που επινόησε τον όρο, αυτός είχε ήδη κυκλοφόρησε στη Γαλλία πριν τις γαλλικές εκλογές (π.χ. δείτε εδώ). Η ακριβής δήλωση του Τσίπρα για τον νέο πρόεδρο της Γαλλίας ήταν: «Ο Φρανσουά Ολάντ γνωρίζει ότι δεν πρέπει να αθετήσει τις υποσχέσεις του, διαφορετικά θα γίνει ένας "Ολαντρέου" και θα κινδυνεύει να έχει την εξέλιξη που είχαμε και στην Ελλάδα».
- Όλοι οι Έλληνες θα έπρεπε να ήμασταν ενωμένοι. Αυτές τις μέρες έχει διαμορφωθεί ένα αρνητικά πολωμένο πολιτικό κλίμα στη χώρα μας, όπου από τη μια πλευρά είναι οι υπέρμαχοι του ευρώ, άρα και του μνημονίου, και από την άλλη οι κακοί αντιμνημονιακοί που με τις πράξεις τους θα μας οδηγήσουν στη δραχμή, με κύριο αποδέκτη της επίθεσης τον ΣΥΡΙΖΑ και πολύ λιγότερο το κόμμα των ανεξάρτητων Ελλήνων. Το δίλημμα αυτό είναι ανακριβές και τεχνηέντως επιβαλλόμενο στον Ελληνικό λαό. Το σωστό θέμα είναι "ποια αντιμνημονιακή πολιτική πρέπει να ακολουθήσουμε". Στην πραγματικότητα, ολόκληρος ο λαός μας θα έπρεπε να είναι κατά του μνημονίων, όχι λόγω των κομμάτων που τα εκφράζουν ή μη, αλλά λόγω της αποτυχίας των μνημονίων να βγάλουν τη χώρα και τους Έλληνες από την κρίση. Τώρα, ποια κόμματα θα εκφράσουν τη σωστή αντιμνημονιακή λύση, αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να γίνει μέσω ώριμης και υπεύθυνης πολιτικής συζήτησης. Δυστυχώς, όμως, επικρατεί μια τεχνητή επιτηδευμένη πόλωση με σκοπό οι Έλληνες να μην έχουν καν ξεκινήσει αυτήν τη συζήτηση. Τέλος, μου άρεσε πολύ μια πρόσφατη φράση του Θοδωρή Αθερίδη για το κλίμα των ημερών: "...Αν ο Έλληνας πολίτης δεν παραδεχτεί πως η κατάσταση είναι πραγματικά δύσκολη και πως ότι κι αν γίνει του αναλογούν δύσκολες μέρες με τον οποιοδήποτε στην κυβέρνηση, δεν θα σηκώσει ποτέ κεφάλι, θα χαθεί σ’ έναν φαύλο κύκλο αφορισμών, ανωριμότητας και ευθυνοφοβίας...".
- Για το πώς τα ΜΜΕ χειραγωγούν τους Έλληνες πολίτες, μπορείτε να δείτε ένα απλό, αλλά συνάμα ισχυρό παράδειγμα. Πρόσφατα, λίγο πριν τη συγκρότηση υπηρεσιακής κυβέρνησης, το MEGA παρουσίασε δηλώσεις του γερμανού υπουργού εξωτερικών Σόιμπλε ως εξής: "ο Σόιμπλε λέει ότι ο ελληνικός λαός θα υποφέρει για αρκετές δεκαετίες", ενώ είχε ως επικεφαλίδα του θέματος τον τίτλο "Βόλφγκανγκ Σόιμπολε, όποιος δρόμος κι αν επιλεγεί οι Έλληνες θα υποφέρουν για δεκαετίες". Το βίντεο είναι εδώ: http://youtu.be/dy7fvwhJe5k. Γνωρίζω γερμανικά και μπορώ να διαβεβαιώσω και εγώ, όπως και πολλοί φίλοι που καταλαβαίνουν τη γλώσσα ότι ο Σόιμπλε δεν είπε κάτι τέτοιο. Στο βίντεο το MEGA η δημοσιογράφος εισάγει το θέμα ως εξής: "Προειδοποιήσεις για την πιστή εφαρμογή των συμφωνηθέντων με το δεύτερο μνημόνιο και τον άμεσο σχηματισμό κυβέρνησης θέλουν οι ευρωπαίοι υπουργοί εξωτερικών με τον Βόλφγκανγκ Σόμπλε να απορρίπτει ακόμα και την πρόταση του Γιούνγκε να δοθεί περισσότερος χρόνος στην Ελλάδα για τη μείωση του ελλείμματος" και αμέσως μετά μεταγλωττίζει τον λόγο του Σόιμπλε ως εξής: "Είναι αναμφισβήτητο ότι ο ελληνικός λαός θα υποφέρει τις επόμενες δεκαετίες εξαιτίας παραλείψεων". Η αυθεντική μετάφραση είναι "Είναι αναμφισβήτητο ότι ο ελληνικός λαός θα υποφέρει λόγω παραλείψεων προηγούμενων δεκαετιών". Παρατηρούμε, εδώ, ότι η δήλωση του Σόιμπλε παραφράζεται με σκοπό να δημιουργήσει κλίμα αγωνίας και έντασης στους τηλεθεατές και να τους πείσει για μια άμεση, κυρίως μνημονιακή, κυβέρνηση. Βέβαια, κανείς δεν βγήκε τις επόμενες μέρες στο MEGA να αναφέρει ή να διορθώσει το "λάθος". Η είδηση κυκλοφορεί στο διαδίκτυο, αλλά ήδη η ζημιά και η παραπληροφόρηση έχει γίνει, αφού το μεγαλύτερο ποσοστό των Ελλήνων πολιτών δεν ασχολείται με αυτό.
- Για όσους γνωρίζουν γερμανικά, μπορούν να δουν ένα μικρό αφιέρωμα της γερμανικής κρατικής τηλεόρασης που προβλήθηκε στις 6 Νοεμβρίου 2011 από τη γερμανική τηλεόραση και δείχνει πως η γερμανική οικονομία είχε κερδίσει έως τότε πάνω από 60 δισεκατομμύρια ευρώ από την κρίση στην Ελλάδα. Το ντοκιμαντέρ είναι εδώ: http://www.youtube.com/watch?v=m_2syM66ZHo. Μέχρι σήμερα αυτά τα κέρδη έχουν αυξηθεί σημαντικά, με το απίστευτο αποτέλεσμα η Γερμανία να δημοπρατήσει σήμερα (23-5-2012) κρατικά διετή ομόλογα αξίας 4,6 δισεκατομμυρίων ευρώ με επιτόκιο 0,07%, γεγονός που ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς χαρακτήρισε «μη υγιές».
- Για τους φίλους οι οποίοι πραγματικά ενδιαφέρονται για πολιτικές και οικονομικές αναλύσεις και όχι για τις κοκορομαχίες και τα γαβγίσματα που επικρατούν τον τελευταίο καιρό παντού στο διαδίκτυο, έχω συλλέξει μερικά ενδιαφέροντα άρθρα από το διαδίκτυο, με πολλές και διαφορετικές μεταξύ τους τοποθετήσεις, από τη διασταύρωση των οποίων μπορούν μάλλον να σχηματίσουν μια καλύτερη εικόνα για το τι συμβαίνει στην πολιτική σκηνή της χώρας μας τις τελευταίες μέρες. Είναι πάντα καλό να ακούμε και την αντίθετη άποψη, αρκεί αυτή να είναι ειλικρινής και χωρίς σκοπιμότητα.
Πηγές - Αναφορές - Ιστοσελίδες με αξιόλογες πολιτικές αναλύσεις και θέματα.
- 23-5-2012.
- Εντός ευρώ, εκτός ευρώ και το λουρί της μάνας, εφημερίδα "Το ποντίκι", 17-5-2012.
- Πολιτική και εντυπώσεις, Του Δημήτρη Μυ, εφημερίδα "Το ποντίκι", 22-5-2012.
- Μίσος, του Δημήτρη Καμπουράκη, ιστοσελίδα protagon.gr, 20-5-2012.
- Μας θέλουν στην Ευρώπη για τα πειράματά τους, εφημερίδα "Το ποντίκι", 17-5-2012.
- Πτώχευση και ανάκαμψη (Μερος B'),Του Θεόδωρου Παπαηλία, Καθηγητή ΤΕΙ Πειραιά, εφημερίδα "Το ποντίκι", 17-5-2012.
- Πρόταση 3.0, του Γιάνη Βαρουφάκη, ιστοσελίδα protagon.gr, 17-5-2012.
- Το παράδοξο ενός αριστερού ψηφοφόρου, ιστοσελίδα protagon.gr, 23-5-2012.
Ένα, επίσης, καλό άρθρο των τελευταίων ημερών:
ΑπάντησηΔιαγραφήΤα γκεσέμια και η ευθύνη των μεγαλοδημοσιογράφων, από το ιστολόγιο του Νίκου Σαραντάκου.